AVIM cho Firefox

Phiên bản 20080728.450 (thứ bảy, ngày 5 tháng 3 năm 2011) bởi Nguyễn Xuân Minh

AVIM là một phần mở rộng cung cấp bộ gõ tiếng Việt trong Firefox và các chương trình tương tự, dựa trên script cùng tên của Đặng Trần Hiếu. Hiếu là người đầu tiên phát triển phần mở rộng này, còn Nguyễn Xuân Minh hiện là lập trình viên chính.

Các tính năng

Phần mở rộng AVIM cho phép bạn đánh máy trong tiếng Việt một cách hiện đại do một trong những bộ gõ tiếng Việt nhanh nhẹn và đầy đủ nhất:

Phần mở rộng có giao diện đầy đủ, để cho bạn điều khiển được sự đánh máy hơn các bộ gõ ở trong trang Web:

Không giống những bộ gõ khác có sẵn để cài đặt trong Firefox, AVIM hoạt động mọi lúc mọi nơi:

AVIM cố gắng hoạt động một cách dễ hiểu, không làm bạn trật bước:

So sánh với Mudim, CHIM, và Vietnamese Portable thì rõ ràng là AVIM là công cụ gõ tiếng Việt đầy đủ nhất trong dạng phần mở rộng.

Ảnh chụp màn


Cần thiết trong hệ thống

Có thể sử dụng phần mở rộng AVIM trong các chương trình sau:

Bạn cũng cần một bàn phím thích hợp. Các kiểu gõ trong AVIM được thiết kế cho các bàn phím theo tiêu chuẩn Mỹ, nhưng bàn phím nào mà có các phím cần thiết thì được. Các phím cần thiết tùy kiểu gõ mà bạn muốn sử dụng, nhưng mọi kiểu gõ cần các phím chữ (A–Z), và các phím tắt của phần mở rộng cũng cần dấu hai chấm (:) và dấu chấm phẩy (;).

Kiểu gõ VNI thì cũng cần các phím số (0–9), còn kiểu gõ VIQR cần các phím dấu sau: ngoặc đơn trái ((), cộng (+), huyền (`), lược ('), hỏi (?), ngã (~), chấm (.), chéo ngược (\), và gạch ngang (-). Loại VIQR* thay dấu sao (*) cho dấu cộng (+).

Nếu cần nhập văn bản tiếng Việt vào trong các hộp văn bản Silverlight, bạn cần phải cài đặt phần bổ trợ Microsoft Silverlight, phiên bản 2.0 trở lên.

Sau hết, cần các phong chữ hỗ trợ các chữ tiếng Việt. Phần nhiều hệ điều hành ngày nay có phong chữ tiếng Việt đầy đủ.

Cài đặt

avim-20080728.450.xpi

(gói XPInstall, 60,3 kB)

Nếu dự định sử dụng AVIM trong Firefox, hãy nhấn chuột trái vào liên kết ở trên. Bạn sẽ gặp bảng nổi hoặc cờ ngang cho biết rằng Firefox đã chặn sự cài đặt. Hãy nhấn Cho phép, rồi nhấn Cài đặt trong hộp thoại sau đó. Hãy khởi động lại Firefox.

Còn nếu bạn muốn tải xuống AVIM cho một chương trình khác, như là Thunderbird, hãy nhấn chuột phải vào liên kết ở trên và chọn Lưu Liên kết Thành. Sau khi lưu gói cài đặt, hãy mở cửa sổ Các Tiện ích của chương trình mục (thường từ Công cụ ▸ Các Tiện ích). Hãy kéo gói cài đặt vào cửa sổ đó, nhấn Cài đặt trong hộp mà hiện lên, và khởi động lại chương trình đó.

Gói cài đặt phần mở rộng cũng có sẵn tại website Tiện ích Firefox chính thức.

Sử dụng

Gõ tiếng Việt

Sau khi bạn cài đặt phần mở rộng và khởi động lại Firefox, kiểu gõ Tổng hợp được tự động bật lên. Để đổi thành kiểu gõ khác, hãy vào trình đơn Chỉnh sửa ▸ Gõ Tiếng Việt hoặc nhấn vào nút đề “Tổng hợp” trên Thanh Tiện ích. Cũng có thể bấm Ctrl+: và Ctrl+; (⌘: và ⌘; trong Mac) để chuyển qua lại các kiểu gõ. Các kiểu gõ dùng các phím sau:

Các kiểu gõ trong AVIM
DấuThí dụPhím bấm
Tổng hợp¹ Telex VNI VIQR VIQR*
Các dấu thanh điệu
Sắc á as hoặc a1 as a1 a'
Huyền à af hoặc a2 af a2 a`
Hỏi ả ar hoặc a3 ar a3 a?
Ngã ã ax hoặc a4 ax a4 a~
Nặng ạ aj hoặc a5 aj a5 a.
Các dấu khác
Mũ â aa hoặc a6 aa a6 a^
ê ee hoặc e6 ee e6 e^
Móc ơ ow hoặc o7 ow o7 o+ o*
Trăng ă aw hoặc a8 aw a8 a(
Gạch ngang² đ dd dd d9 dd
Các phím tiện
Thoát phím chết a. a\.³
Xóa dấu z hoặc 0 z 0 -
Shift+Backspace hoặc ⇧⌫
  1. Tùy bạn thiết lập.
  2. Tự động trở thành ký tự đồng khi nằm ngay đằng sau con số (vd: “1.000₫”).
  3. Để nhập một dấu chéo ngược thật, hãy sử dụng hai dấu chéo ngược (\\).

Thí dụ sau đây có các dòng mở đầu tiểu thuyết Việt Nam Truyện Kiều:

Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau
Trải qua một cuộc bể dâu,
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.
Lạ gì bỉ sắc tư phong
Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen.

Và sau đây có những cách gõ đoạn này dùng các kiểu gõ trong AVIM (có nhiều cách khác, vì AVIM để bạn bỏ dấu nhiều chỗ):

Telex
Trawm nawm trong coxi nguwowfi ta,
Chuux tafi chuwx meejnh kheso laf ghest nhau
Trari qua moojt cuoojc beer daau,
Nhuwxng ddieefu troong thaasy maaf ddau ddowsn lofng.
Laj gif bir sawsc tuw phong
Trowfi xanh quen thosi mas hoofng ddasnh ghen.
VNI
Tra8m na8m trong co4i ngu7o72i ta,
Chu74 ta2i chu72 me65nh khe1o la2 ghe1t nhau
Tra3i qua mo65t cuo65c be63 da6u,
Nhu74ng d9ie62u tro6ng tha61y ma2 d9au d9o71n lo2ng.
La5 gi2 bi3 sa81c tu7 phong
Tro71i xanh quen tho1i ma1 ho62ng d9a1nh ghen.
VIQR
Tra(m na(m trong co~i ngu+o+`i ta,
Chu+~ ta`i chu+~ me^.nh khe'o la` ghe't nhau
Tra?i qua mo^.t cuo^.c be^? da^u,
Nhu+~ng ddie^`u tro^ng tha^'y ma` ddau ddo+'n lo`ng\.
La. gi` bi? sa('c tu+ phong
Tro+`i xanh quen tho'i ma' ho^`ng dda'nh ghen\.
VIQR*
Tra(m na(m trong co~i ngu*o*`i ta,
Chu*~ ta`i chu*~ me^.nh khe'o la` ghe't nhau
Tra?i qua mo^.t cuo^.c be^? da^u,
Nhu*~ng ddie^`u tro^ng tha^'y ma` ddau ddo*'n lo`ng\.
La. gi` bi? sa('c tu* phong
Tro*`i xanh quen tho'i ma' ho^`ng dda'nh ghen\.

Hãy thử gõ dùng AVIM tại trang thử.

Tùy biến AVIM

Theo mặc định, kiểu gõ Tổng hợp nhận các kiểu gõ Telex và VNI. Có thể thiết lập kiểu gõ Tổng hợp, cũng như một số tùy chỉnh khác, dùng cửa sổ tùy chọn của AVIM.

Các tùy chọn có sẵn:

Bật lên AVIM để gõ tiếng Việt
Nếu được chọn, AVIM được bật lên. Nếu không, nó được tắt, tức là có thể gõ như thể là phần mở rộng chưa được cài. Theo mặc định, nó được đánh dấu (bật). Tùy chọn này có ID là extensions.avim.enabled.
Ngoại trừ
Nút này mở hộp thoại Danh sách đen chứa một danh sách các ID hộp văn bản (không phân biệt chữ hoa chữ thường). Các hộp văn bản có ID trong danh sách này bị AVIM bỏ qua. Theo mặc định, danh sách có các ID sau:
  • colorzilla-textbox-hex – hộp mã màu hệ thập lục phân, phần mở rộng ColorZilla
  • email và e-mail – vì rất ít khi địa chỉ thư điện tử có ký tự không thuộc ASCII
  • TextboxEval – thanh Mã nguồn, Bảng kiểm soát Lỗi
  • tx_tagName – hộp Tên Thẻ, hộp thoại Chèn Nốt, Trình Kiểm tra DOM
    Rất ít khi tên thẻ có ký tự không thuộc ASCII
Đây có một số ID thường gặp trong giao diện Firefox:
  • urlbar – Thanh Địa chỉ
    Không khuyên bỏ qua Thanh Địa chỉ, tại vì AVIM có ích thí dụ khi nhập các địa chỉ của bài URLs of Wikipedia tiếng Việt. Tuy nhiên, nên bỏ qua nó nếu đã bật lên tùy chọn network.IDN_show_punycode trong about:config.
  • searchbar – Thanh Tìm kiếm Web
  • FindToolbar – Thanh Tìm kiếm (trong trang)
Còn trong Thunderbird:
  • ColorInput – hộp màu tùy biến, các hộp thoại Màu Văn bản và Màu Nền Khối, cửa sổ Soạn thảo
    Nếu bạn sử dụng Telex, có lẽ muốn chặn mình khỏi nhập dấu thay vì mã hệ thập lục phân (chẳng hạn #èfe thay vì #efefef).
Tùy chọn này có ID là extensions.avim.ignoredFieldIds.
Kiểu gõ
Chọn kiểu gõ để áp dụng vào các phím được bấm. Theo mặc định, nó là Tổng hợp. Tùy chọn này có ID là extensions.avim.method, và giá trị trong công cụ about:config có thể là:
  1. Tổng hợp
  2. Telex
  3. VNI
  4. VIQR
  5. VIQR*
Tùy biến
Khi nào kiểu gõ Tổng hợp được chọn, nút Tùy biến được kích hoạt. Một hộp thoại riêng nổi lên khi bấm nút này. Tùy chọn nào trong hộp thoại này được chọn có nghĩa là các phím của kiểu gõ đó sẽ được nhận bởi kiểu gõ Tổng hợp. Theo mặc định, Telex và VNI đóng góp vào kiểu gõ Tổng hợp. Các tùy chọn này có ID bắt đầu với extensions.avim.auto.
Khi nào gặp từ không theo quy tắc chính tả tiếng Việt…
Nếu “Chèn ký tự gốc của phím” được chọn, AVIM đại khái là bộ kiểm tra chính tả. Hãy dùng làm thí dụ một từ không tuân theo các quy tắc chính tả tiếng Việt – thường có nghĩa là nó là một từ hay tên ngoại ngữ. Nếu bạn sử dụng kiểu gõ Telex, as thường cho ra á, nhưng nếu tùy chọn này được chọn và bạn nhập vào Washington, bạn sẽ thấy Washington; nếu “Cứ bỏ dấu vào từ” được chọn, bạn sẽ thấy Wáhington. Theo mặc định, các ký tự gốc được chèn. Tùy chọn này có ID là extensions.avim.ignoreMalformed.
Trừ đằng sau những kiểu chính tả không chuẩn
Nếu được chọn, AVIM cho phép bỏ dấu trên các từ bắt đầu với dz (đồng âm với d) hoặc f (đồng âm với ph), ngay cả khi bắt buộc các quy tắc chính tả. Những cách đánh vần này thường không được chấp nhận, nhưng thường gặp nó tại những diễn đàn trực tuyến. Tùy chọn này cũng cho phép cách viết tắt “Nguyễn” là “Ng̃”. Theo mặc định, nó không được chọn (không cho phép). Nó có ID là extensions.avim.informal.
Khi nào gặp hai nguyên âm ở cuối từ, bỏ dấu vào…
Nếu “Nguyên âm đằng trước” được chọn, AVIM chắc chắn bỏ dấu kiểu cũ, tức là xo'a và xoa' đều cho ra xóa (khi sử dụng kiểu gõ VIQR). Nếu “Nguyên âm đằng sau” được chọn, AVIM bỏ dấu kiểu mới, tức là cả hai đều cho ra xoá. Mặc định là kiểu cũ. Tùy chọn này có ID là extensions.avim.oldAccents.
Tắt các bộ gõ do trang Web cung cấp
Nếu được chọn, bộ giám sát script được bật lên. Ngay khi bạn gõ vào trang Web, phần mở rộng tự động tắt script bộ gõ nào được nhúng vào trang đó mà có thể xung đột với AVIM. Theo mặc định, tùy chọn này được chọn, nên các script AVIM/HIM, Bàn phím Ảo của Google, Mudim, MViet, VietTyping, và VietUni bị tắt. Tùy chọn này có ID là extensions.avim.scriptMonitor.enabled. Bạn có thể chọn các script để tắt dùng các tùy chọn còn lại mà có ID bắt đầu với extensions.avim.scriptMonitor.
Thiết lập
Nút này mở một hộp thoại riêng cho phép chọn các script để tắt tự động. Bộ giám sát script có khả năng tắt các script sau: AVIM/HIM, CHIM, Mudim, MViet, VietIMEW, VietTyping, VietUni, và Vinova.
Bỏ qua các hộp mật khẩu
Nếu không được chọn, AVIM cho phép bỏ dấu vào mật khẩu, trong cả trang Web cả giao diện chương trình. Theo mặc định, tùy chọn này được chọn (mặc định không có dấu). Tùy chọn này ID là extensions.avim.passwords. Hãy cẩn thận khi sử dụng mật khẩu có dấu tại trang Web: trang đó có thể không biết xử lý các mật khẩu Unicode đúng kiểu; ngoài ra, có thể không gõ đúng mật khẩu được khi nào sử dụng máy tính khác.
Hiện trong Thanh Tiện ích
Nếu được chọn, Thanh Tiện ích hiện nút của AVIM; nếu không, nó được ẩn. Theo mặc định, tùy chọn này được chọn (hiển thị). Tùy chọn này có ID là extensions.avim.statusBarPanel.

Sử dụng AVIM trong tiếng Việt

Theo mặc định, AVIM có giao diện cùng ngôn ngữ với Firefox trong máy. Firefox hiện có sẵn trong tiếng Việt, nhưng nếu chỉ muốn các phần mở rộng có giao diện tiếng Việt:

  1. Dùng Thanh Địa chỉ của Firefox, hãy đi tới about:config. (Hoặc trong Thunderbird, vào Tools ▸ Options, đổi qua thẻ Advanced, và bấm nút Config Editor.)
  2. Nhấn nút “I’ll be careful, I promise!” (Tôi sẽ cẩn thận, hứa đấy!) để đi tiếp. (Bạn sẽ bảo đảm miễn là theo các bước này.)
  3. Nhập general.useragent.locale vào thanh Lọc và chờ một giây.
  4. Nhấn đúp vào tùy chỉnh có ID là general.useragent.locale.
  5. Nhập vi (tức là tiếng Việt) vào hộp thoại mà hiển thị và nhấn OK.
  6. Khởi động lại Firefox.

Để hoàn tác sự thay đổi địa phương, hãy theo các bước ở trên, nhưng thay vì nhấn đúp vào tùy chỉnh, hãy nhấn chuột phải vào nó và chọn Reset (Đặt lại), rồi khởi động lại Firefox.

Cám ơn Trần Xuân Huy về mẹo này.

Vấn đề đã biết

Những gì mới

Phiên bản 20080728.450 (thứ bảy, ngày 5 tháng 3 năm 2011)

Các phiên bản trước…

Giúp đỡ

Giấy phép

Phần mở rộng này chạy trên script AVIM của Đặng Trần Hiếu, có sẵn theo giấy phép dễ dãi sau:

AVIM JavaScript Vietnamese Input Method Source File

Copyright © 2004–2008 Hieu Tran Dang <lt2hieu2004 (at) users (dot) sf (dot) net> Website: http://rhos.sourceforge.net/

You are allowed to use this software in any way you want providing:

  1. You must retain this copyright notice at all time
  2. You must not claim that you or any other third party is the author of this software in any way.

Tập tin script được sửa đổi theo giấy phép này và do Hiếu cho phép trong văn bản trước tiên. Các tập tin hình ảnh thuộc về phạm vi công cộng. Các tập tin khác được phân phối với phần mở rộng này có sẵn theo giấy phép MIT:

Copyright © 2007–2011 Minh Nguyen.

Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy of this software and associated documentation files (the “Software”), to deal in the Software without restriction, including without limitation the rights to use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or sell copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is furnished to do so, subject to the following conditions:

The above copyright notice and this permission notice shall be included in all copies or substantial portions of the Software.

The Software is provided “AS IS”, without warranty of any kind, express or implied, including but not limited to the warranties of merchantability, fitness for a particular purpose and noninfringement. In no event shall the authors or copyright holders be liable for any claim, damages or other liability, whether in an action of contract, tort or otherwise, arising from, out of or in connection with the software or the use or other dealings in the Software.

Nói tóm lại, hãy sử dụng phần mềm này cách nào không sao, miễn là bạn giữ nguyên các thông báo bản quyền trong AVIM và không kiện Minh hay Hiếu hễ có sao.

Xây dựng

Nếu bạn muốn theo dõi mã nguồn phát triển gần đây nhất, bạn có thể sử dụng lệnh sau (cần Git) trong cửa sổ dòng lệnh, để tải xuống mã nguồn hiện hành của phần mở rộng:

git clone https://github.com/1ec5/avim.git

Để gói lấy mã nguồn thành phần mở rộng, bạn có thể sử dụng script xây dựng, cần Python 2.5–2.7. Trong cửa sổ dòng lệnh, hãy duyệt tới thư mục avim/ và chạy lệnh sau:

pip install -r requirements.txt
python build.py

Hai gói cài đặt được, avim.xpi và avim-phiên_bản.xpi, sẽ nằm trong thư mục đó. Script xây dựng có vài tùy chọn, chẳng hạn để sản xuất một phiên bản soát lỗi có bộ phận đo thử.

Tùy chọn khi xây dựng

Để cho quá trình phát hành tiện hơn, script xây dựng hỗ trợ vài tùy chọn:

-m
--amo
Sản xuất một gói không minify tích hợp với site Tiện ích Firefox. Gói này sẽ lớn hơn đến mức đáng kể.
--babelzilla
Sản xuất một gói tích hợp với BabelZilla, để làm tiện việc dịch phần mở rộng này. Xóa các thẻ <em:localized> khỏi bản liệt kê cài đặt (install manifest) của phần mở rộng, và đổi tên các bản dịch theo các mã địa phương mà BabelZilla hiểu.
-d
--debug
Sản xuất một gói thử, bao gồm trình đo thử, dùng để tìm kiếm các lỗi trở lại (regression).
-h
--help
In thông báo trợ giúp này ra dòng lệnh.
--use-name name
Định rõ tên của gói. Mặc định là avim.
--songbird
Sản xuất một gói tích hợp với website Songbird Add-ons. Gói cài đặt sẽ lớn hơn nhiều, vì các tập tin trong gói sẽ chứa siêu dữ liệu thừa.
--use-version version
Định rõ chuỗi phiên bản. Mặc định tùy hằng số REVISION trong config_build.py.
-v
--version
In thông báo đề phiên bản của script xây dựng ra dòng lệnh.

Sử dụng trình đo thử

Khi nào bạn xây dựng một gói không phải loại phát hành (tức là để thử hoặc dịch), phần mở rộng sẽ bao gồm trình đo thử tự động. Tuy nó vẫn chỉ thử sơ sơ, trình đo thử làm rất dễ việc kiếm thấy các lỗi trở lại những hàm chính của AVIM.

Để sử dụng trình đo thử:

  1. Hãy cài đặt gói thử trong một chương trình được hỗ trợ.
  2. Hãy mở Trình Tiện ích (Công cụ ▸ Các Tiện ích) và chọn AVIM trong danh sách phần mở rộng.
  3. Hãy bấm nút Tùy chỉnh để mở cửa sổ tùy chọn của AVIM và bấm nút Mở Trình Đo thử.
  4. Hãy bấm nút Duyệt để chọn tập tin để cho vào. Tập tin này cần tuân theo dạng văn bản thuần và chứa một danh sách các từ tuân theo những quy tắc chính tả tiếng Việt, chỉ chia nhau bằng khoảng cách.
  5. Hãy bấm nút Run Tests.

AVIM nhập vào các từ trong tập tin dùng kiểu gõ đang chọn. Cùng lúc chạy, trình đo thử cập nhật một danh sách có vài cột với từ đầu tiên, các phím dùng để gõ từ này, và kết quả, tức là văn bản cho ra. Cột cuối cùng đề văn bản cho ra có đúng như từ đầu tiên hay không. Mỗi hàng được tô đậm màu xanh màu đỏ, để cho dễ đọc nhanh danh sách này để kiếm lỗi trở lại nào đó.

Trình đo thử hiện thử các từ dùng kiểu gõ được chọn, sau khi chuyển các phím chết đến cuối từ. Nó biết về tính năng tự động sao chép dấu móc. Vào tương lai, trình đo thử sẽ được mở rộng thêm để cho phép bạn kiểm tra rằng AVIM không bỏ dấu vào các từ không tuân theo quy tắc.